Verse garnalen en vis aan de Vistrap in Oostende? Hoe de visverkopers er elke dag opnieuw in lukken

verse garnalen oostende

Verser dan aan de Vistrap in Oostende vind je de garnalen en vissen niet. Maar hoe komt die heerlijkheid daar elke ochtend weer verser dan vers? Ik scheepte als journalist van Trends een nachtje in op de O.62 Dini. Klaar om 14 uur te zwoegen op de Noordzee met vissers Danny en Christian. © HANS HERMANS

Freelance journalist Hans Hermans voor Trends op reportage op de Noordzee © Wouter Rawoens

De haven van Oostende uitvaren is het eerste spannende moment van de reis. Omdat vissersboten geen gasten mogen meenemen zonder een berg papierwerk moeten fotograaf Wouter en ik ons verdekt opstellen aan boord. De zeevaartpolitie aan de overkant van het dok mag ons niet opmerken.

Stiekem wegvaren van de vistrap in Oostende

Ik kruip de kajuit in.
Diezelfde kajuit waar ik de komende nacht tevergeefs zal proberen te slapen. Hoewel de bedden klein maar OK zijn, zal de gedachte door mijn lichaam razen dat er vooral niets mag mislopen, of de kajuit wordt mijn graf. Stel dat de netten achter een wrak op de bodem van de Noordzee blijven haken, stel dat de kapitein een stuurfout maakt… en het schip kantelt? Dan lig ik in de meest dodelijke ruimte van het schip. Daaruit ontsnappen lukt nagenoeg niemand bij een ramp.

Maar zover zijn we dus nog niet.

Voorlopig is de zee heerlijk kalm. Zachte golven klotsen tegen de boeg. De zon straalt aan de hemel. Een mooiere avond hadden we niet kunnen kiezen.
Dank aan oktober voor het zachte weer in Oostende.

Speurtocht naar verse garnalen

Al 5 minuten na het uitvaren van de haven van Oostende laat de O.62 Dini haar twee netten van 8 meter breedte het water al in. Het vissen op verse garnalen begint.

We varen naar de regio waar Danny en Christian gisteren veel garnalen vingen, 2 tot 3 km voor de stranden van Oostende en Mariakerke. Daar gaan we over en weer varen met zicht op Het Appartement en De Loft die Anke en ik verhuren op de Zeedijk in Oostende.

“Vissen is telkens maar proberen”, zeggen de doorwinterde vissers. “Als we wisten waar de vis zat, zouden we alles vangen.”

“Waar is da feestje… onderwater?” Kapitein Danny houdt ook zijn collega-vissers in het oog. © Wouter Rawoens

Gedurende de nacht houdt kapitein Danny ook de andere vissers in het oog, zowel op zijn iPad waar vlot schepen en gevaarde routes te vinden zijn, als met de verrekijker.

“Wanneer je zelf niets vangt en een ander schip lange tijd in eenzelfde regio blijft, weet je dat daar meer garnalen te vangen zijn”, zegt hij. “Al doet Danny vooral zijn zin”, zegt matroos Christian. “Hij kijkt niet naar de anderen. Neemt de plek in die hij wil.”

Vannacht zullen wij het vooral zijn die de andere schepen lokken. Op het drukste moment zie ik de lichten van 5 visserboten rondom ons. Iedereen komt een garnaaltje meepikken.

Krijg je zin in een vakantie met zicht op de Noordzee? Klik hier door naar onze vakantieappartementen in Oostende. Huur rechtstreeks bij ons als eigenaren. Altijd eerlijk en correct!

Zeker op zee zijn de vissers geen vrienden van elkaar. Of dat aan wal wel is, kom ik niet echt te weten. “We kennen elkaar”, klinkt het.

Intensief vissen met sleepnetten

De wielen aan de onderkant van de sleepnetten rollen een dik uur over de bodem. Alles wat er voor zwemt of opspringt wordt gevangen. Duurzame visvangst wordt dit genoemd. De bodem wordt niet meer kaalgeschraapt door een zware balk. Nee, de wielen rollen er over zonder deze te vernielen.

Dat blijkt ook als de netten machinaal worden opgehaald. Wanneer de fuik achteraan wordt leeggeschud boven een grote bak in het midden van de schip, valt enkel vis uit het net. Geen ander bodemmateriaal. Zelfs geen verloren paar laarzen of visdraad. Af en toe een stukje plastic.

Zou de Noordzee hier als leefgebied van garnalen en vissen zo proper zijn?

Voor Oostende en Mariakerke halen we negen keer de netten op tijdens één avond en een nacht. © Wouter Rawoens

Twee minuten later slepen de netten opnieuw over de bodem. Behalve die keer dat er een scherp voorwerp een te groot gat in het net heeft gesneden. Christian haalde zijn draad en uit de kluiten gewassen naald boven, om zo snel mogelijk het gat in het net te dichten.

Garnalen en vis in overvloed op het dek

Garnalen, wijting, bot, scharren, pladijs, tong en een enkele zandhaai, griet en meivis spartelen die nacht in de grote bak midden op het dek. Op zoek naar water en ruimte.

Kieuwen en monden openen zich ver. Het wordt een langzame doodstrijd. Niet aangenaam om zien, zeker niet wanneer er ook grotere vissen mee zijn opgehaald.

Een mooie griet, bijvoorbeeld. Of een zandhaai van meer dan een meter lang. Beiden zijn te lekker om te laten gaan.

“Ik steek ze met mijn mes zodat ze leegbloeden”, legt Christian me uit. Wat voor hem zonder emotie kan, voel ik toch wat steken (toen en nu bij het schrijven). Zo’n mooie beesten. Ze jaagden zelf op garnalen en belandden daardoor in de netten van onze garnalenvissers.

De zandhaai lijkt zich al bij zijn lot te hebben neergelegd. Zo rustig en onbewogen wacht hij op het dek. Zowel voor als na de steek. Taai beestje. Twee uur na de steek zal hij gevild worden.

“Ik vil hem het best levend”, weet Christian terwijl hij sneden met zijn mes over de hele lengte van de vis aanbrengt. Nadien steekt hij door zijn ogen om zo het hele vel af te stropen. “Maar ik denk dat ik te lang heb gewacht. Oh, nee, toch niet. Hij leefde nog wel.”

Van de grote vissen mag enkel de meivis weer levend de zee in.

Wanneer Danny bekijkt of de garnalenvangst goed is, meet en selecteert Christian. Hij gooit de grootste vissen per soort in manden 5 meter verderop. Vissen die net niet groot genoeg zijn volgens de officiële meetlat, gooit hij weer de zee in. De garnalen en kleinere vissen en krabben gaan door de selectietrommel.

Garnalen meteen koken in zeewater

Het zeewater stroomt met honderden liters over het dek.

“Trek je laarzen maar aan”, kreeg ik als advies. “Je wordt drijfnat.” En inderdaad. Alle machines werken met zeewater, het dek wordt continu gespoeld. En dan spatten er tijdens deze windstille nacht nog niet eens golven over het dek.

Kapitein Danny stuurt naar de beste visgronden, inspecteert de vangst en sorteert de gekookte garnalen. © Wouter Rawoens

Twee draaiende cilinders scheiden de garnalen van andere vissen. Enkel de garnalen vallen door de gaten en spoelen door naar het fornuis. Daar tollen ze 2,5 minuten rond in kokend, extra gezouten zeewater.

Waren ze voordien nog grijze, 7-centimeter lange diertjes, dan spoelen ze uit het fornuis als lekkere opgekrulde grijze garnalen zoals we ze kennen, al zijn ze aan boord fel roze en lauw.

Krabjes uitsorteren en dan voorproeven

Schipper en machinist Danny springt zijn matroos bij. Net na het koken en spoelen verwijdert hij de laatste kleine krabben. En hij proeft.

“Verser vind je ze niet”, lacht hij. In troebel water en tijdens de nacht, neemt de vangst toe. Dan komen de garnalen uit hun schuilplaats om eten te zoeken. Ze wanen zich veiliger in het donker.

Die nacht worden de netten 9 keer uitgegooid en ingehaald. De vissers krijgen amper een half uurtje rust tussen elke visbeurt. Tijd voor een sigaretje, een kort dutje, een hap van hun stuutje (zoals een boterham heet in het Oostends).

Zeevisser is een zwaar beroep. Dat besef ik al tijdens die ene nacht op zee.

Het mag dan prachtig zijn onder duizenden sterren, ver weg van uitlaatgassen en met een zachte zeebries rond de oren, het duo dat ons meeneemt werkt 6 dagen op de 7 van 16u tot 9u. Ze gaan met twee de zee op, zelfs als de zuidenwind tot 8 beaufort raast en de golven over het dek gutsen.

Danny laat me een filmpje zien. Het schip slaat alle kanten op. Het volledige voordek verdwijnt onder de golven… Ook dan moet er gevangen, geselecteerd, gekookt en verpakt worden.

Duizenden vissen worden overboord gekieperd. De platvissen en krabbetjes zouden het overleven. © Wouter Rawoens

Sommige schepen trekken voor een hele week de zee op. Hun gezinsleven bestaat enkel een beetje op zondag.

Het verwondert me niets dat er nog maar 400 vissers overblijven aan de hele Belgische Kust. Momenteel varen er nog slechts 65 vaartuigen uit. Zes vissersboten in Oostende, waarvan één de Oostende.62 Dini is. Het schip uit 1963 meet 25 op 5 meter en heeft al heel wat renovatiewerken achter zich.

Eén keer werd zelfs het schip in twee gezaagd om er een stuk van 4 meter aan toe te voegen in het midden. De lasnaden op de romp zijn hiervan de stille getuigen.

Meeuwen laten niet los

Niet alleen de vissers en ik zijn actief.

De hele nacht worden we achtervolgd door honderden meeuwen. Krijsen, vechten en slokken doen ze. Zij voeden zich met de collateral damage van het vissen op garnalen. Zij verwerken een klein deel van de duizenden visjes en krabben die ik mand na mand overboord kieper.

Het is de beste job die ik aan boord op mij kan nemen.

Ik moet niets van vissen kennen, loop niet in de weg van de ervaren vissers en red honderden of zelfs duizenden vissen. Want de meeste platvissen zoals pladijsjes, schar, tong en bot overleven hun avontuur in de netten en machines op de schip. Als ze vervolgens niet opgeslokt worden door een gulzige meeuw, zwemmen ze even later weer over de bodem van de zee. Net zoals ons… op zoek naar garnalen.

Spookachtig achtervolgen de zeemeeuwen een nacht lang onze vissersboot. © Hans Hermans

Als ik tussen het uitkappen van de manden mijn hand uitsteek, raak ik de vleugels van zo’n machtige vliegende rat aan. Zo dicht volgen de meeuwen ons. Sommigen varen een stukje mee op de rand van het schip, op een touw, op de mast. Maar van het schip zelf blijven ze af.

Geen massale aanval op onze vangst. Collectief jagen hebben ze niet in zich. En gelukkig maar. Ook geen enkele meeuw slaagt er in de visjes die ik opgooi te vangen. Nee, het zijn geen circusdieren.

Ze pikken vaak naast de vissen die ik overboord kieper. Als ze prijs hebben vechten ze om eenzelfde wijting of werken moeizaam een te grote bot naar binnen.

Garnalen opbergen en koelen

Terwijl de natuur zijn jachtige gang gaat naast het schip, glijden de gekookte garnalen naar een volgende fase: de frigo in het ruim van het schip.

De 0°C omgevingstemperatuur is er veel te koud om lang te blijven… tenzij je er moet werken zoals Christian. Hij kapt elke 15 tot 16 kg garnalen in één zak. Deze zakken smijt hij in een bak met ijs om er nog een ferme ijslaag bovenop te kappen. Het zelfgemaakte ijs en gekoelde ruimte koelt de garnalen snel.

IJs maken is het enige aan boord dat met zoet water gebeurt. Of nee, we zetten ook de filterkoffie met Oostends stadswater… gelukkig.

Christian, Danny en ik vullen 73 zakken tijdens onze nacht. Na een nacht onder een open sterrenhemel varen we met meer dan een half miljoen garnalen, ofwel 1,1 ton weer richting Vistrap.

Vers verkopen aan Vistrap

Nadat we bijna 14 uur op zee zwoegden, varen we weer de haven in. Rechtstreeks naar de Vistrap.

Eigenaar van de O.62 Dini Luc Bogaert staat ons op te wachten. Of hij tevreden is met de vangst ben? “Och, het mag altijd meer zijn!”

Een paar uur na de vangst op de Noordzee verkopen Dini en Luc de garnalen en vissen aan de Vistrap in Oostende. © Wouter Rawoens

Maar veel tijd voor een interview heeft hij niet. De gekoelde verse vis en garnalen worden aan land getakeld en de bekende vismarkt ingeschoven. Rechtstreeks naar het stalletje van zijn dochter Dini.

Aan hoog tempo vullen vader en dochter witplastic zakken met handen vol garnalen.

Vijf minuten later komen de eerste restauranteigenaars en particulieren hun bestelling afhalen. Zij kunnen aan het pellen van garnalen beginnen. Dit gaat makkelijker wanneer de beestje krakend vers zijn.

“Vertel je iedereen dat je nergens versere garnalen vindt dan aan de Vistrap in Oostende?”, lacht Dini. “Want wat we vandaag niet verkopen, doen we naar de veiling. Deze veilt het morgen. En dan pas komt het als zogenaamd verse vis terecht in de winkels. Alé ja, niet zo vers meer dus.”

Meestal pas ik op met zo’n commerciële boodschappen. Klopt het wel wat verkopers beweren?

Maar deze keer voel ik geen schroom dit neer te tikken. De garnalen die ik een paar uur voordien zelf mee ving, selecteerde, kookte en verpakte, liggen nu te blinken in de Vistrap en op onze ontbijttafel in De Loft. Mmmmmm, kan je een heerlijker en verser ontbijt bedenken?

© Dit is een artikel van Hans Hermans geschreven voor magazine Trends (publicatie 25 oktober 2018) en vakantieverhuur in Oostende appartement-met-zeezicht.be.

Dank aan Luc, Danny, Christian en Dini… en fotograaf Wouter voor de boeiende nacht en foto’s.

Contacteer freelance journalist Hans Hermans voor je eigen unieke en sterke zakelijke content.

Misschien ook een artikel dat je interesseert? Waar vind je de bekendste cocktailbar aan de Belgische kust?

Leave a Reply

Your email address will not be published.

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.